Dünya genelinde sadece Yozgat’ta yetişiyor! Nadir bitki türünün koruma altına alındığı duyuruldu

Yozgat’ın Aydıncık ilçesi Kazankaya Kanyonu’nda bulunan ve dünyada sadece bu bölgede yetişen Yurt Tülübaşı (Psephellus turcicus) türü, 2018 yılından beri yapılan koruma çalışmalarıyla dikkat çekiyor. Tarım ve Orman Bakanlığı 9. Bölge Müdürlüğü Yozgat Şube Müdürlüğü, bu nadir bitki türünü ve yaşam alanını korumak amacıyla Tür Eylem Planı hazırlanarak uygulamaya konuldu.

2018 yılında başlatılan izleme ve gözlem çalışmaları sonucunda, Yurt Tülübaşı bitkisinin popülasyonu hakkında önemli veriler elde edildi. İlk yıl 900 birey tespit edilirken, bu sayı yıllar içinde düzenli olarak artış gösterdi. 2019’da bin, 2020’de bin 250, 2021’de bin 350, 2022’de bin 370 ve 2023’te bin 415 birey sayısı kaydedildi. Türün popülasyonunda gözlemlenen bu artış, koruma çalışmalarının başarılı bir şekilde sürdüğünü gösteriyor.

Yozgat Şube Müdürlüğü, türün korunması ve sürdürülebilir yönetimi için çeşitli faaliyetler gerçekleştirdi. 2023 yılında okullarda verilen eğitimler ve türün tanıtımına yönelik çalışmalar bu faaliyetlerin bir parçası olarak dikkat çekti. Tabiat eğitimlerinde bayrak tür olarak tanıtılan Yurt Tülübaşı, yerel yönetimlerin internet sitelerinde de geniş yer buldu.

Türün yaşam alanında yapılan düzenli GPS ölçümleri ve haritalandırma çalışmaları, koruma önlemlerinin etkinliğini artırmak için önemli bir adım oldu. Ayrıca, türe ait tohumların gen bankalarına ve botanik bahçelerine gönderilmesi, farklı lokalitelerde tohum toplama çalışmaları ve ex-situ denemeler ile türün popülasyonunun devamlılığı sağlanmaya çalışılıyor.

Psephellus turcicus türü, kalker kaya çatlaklarını tercih eden bir habitatta bulunuyor. Ancak, bu bölgede daha önce mermer ocağı faaliyetlerinin yürütülmüş olması, türün yaşam alanını tehdit etmişti. Neyse ki, mermer ocağının faaliyeti durduruldu ve bu tehdit büyük ölçüde ortadan kalktı. Yine de, vadide olası bir baraj yapımı gibi tehditler mevcut. Bu sebeple, türün sınırlı yayılışa sahip olduğu Aydıncık ilçesinde koruma öncelikli alanların belirlenmesi ve bu alanlarda madencilik gibi faaliyetlerin sınırlanması gerektiği vurgulandı.

Beş yıllık Tür Koruma Eylem Planı çerçevesinde, Psephellus turcicus popülasyonunu artırmak ve mevcut yaşam alanını korumak için birçok faaliyet yürütüldü. Her yıl düzenli olarak yapılan izleme çalışmaları ve çiçeklenme döneminde birey sayımı, bu nadir türün geleceği için umut verici adımlar atıldığını gösteriyor.

Yurt Tülübaşı bitkisinin korunması ve sürdürülebilir yönetimi, sadece Yozgat ve Türkiye için değil, tüm dünya biyolojik çeşitliliği için büyük bir önem taşıyor. Bu türün korunması, doğal mirasımızı gelecek nesillere aktarmak adına atılmış önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı 9. Bölge Müdürlüğü Yozgat Şube Müdürlüğü’nün yürüttüğü bu kapsamlı çalışmalar, Psephellus turcicus’un gelecekte de varlığını sürdürebilmesi için gerekli önlemlerin alındığını ve başarılı bir koruma stratejisinin uygulandığını gözler önüne seriyor.