Geçtiğimiz günlerde katıldığım bir toplantıda bir yıl boyunca yapıcak işlerin yol haritası hazırlanıyordu. Bütün toplantı boyunca bir kelime dilime takıldı kaldı; Yeknesaklık...

Ya hu nedir bu Yeknesaklık dedim bir araştırdım. Daha anlaşılır anlamıyla standart demek. Standart kelimesi İngilizce kökenli diye kullanmak isteyenler bu kelimeyi kullanmışlar belli ki. İyi de dedim bu da Türkçe değil ki...

Yeknesak kelimesini şöyle bir araştırdım. Oxford Sözlük'te bile kökeni Farsçadan Arapça diye tanımlanmış, böyle bir işkence yani. Farsçada bir anlamına gelen Yek kelimesi ile Arapçada dizi, düzen anlamına gelen Nesak kelimesi birleşmiş bu kelime ortaya çıkmış. Bu çiftleşme ne zaman oldu bilinmiyor ama bir dönem Osmanlı edebiyatında yaygın olarak Farsça ve Arapça birleşmesiyle oluşmuş kırma kelimelerin kullanıldığını biliyoruz.

Özellikle Servet-i Fünun döneminde sıkça kullanılan bu kelime gibi kırma kelimeler sebebiyle birçok Arap ve Fars edebiyatçısı Osmanlı edebiyatına karşı önyargılıdır; sevmezler.

Türk edebiyatının ustalarından büyük isim Halide Edip Adıvar'ın "Rüzgârın kendine mahsus yeknesak uğultusunu yaprakların garip havasını dinler" dizelerinde yer verdiği bu kelimenin edebiyatta, şiirde bir ezgiye kavuştuğu kabul edilebilir fakat sıradan bir cümle kalıbının içerisine sıkıştırıldığında o kadar da güzel durmuyor.

Yeknesak kelimesi aslında bizim yeni nesil cinconların kullandığı check etmek, search etmek gibi bir kelime. Günümüzde İngilizce-Türkçe kullanılmış eskiden de Farsça-Arapça ama yapılan yine aynı kültürel yozlaşma. Bu kelimenin yerine yani Yeknesak demek yerine Tekdüze demek çok daha doğru olabilir.