Ötenazi ve Kuran’daki Sabır Anlayışı
İnsanoğlu şunu çok iyi bilmelidir ki, bu dünya hayatı sayılı günlerden ibarettir. Burası zevk ve eğlence yeri değil, ebedi hayatı kazanmak için insana “altın tepside sunulan” imtihan mahallidir. Zira Allah’ın bahşettiği “ömür sermayesiyle sonsuz olan ahiret hayatını kazanma fırsatı” insanoğluna altın tepside sunulan “en büyük armağandır.” Çünkü insanoğlu bu hayata gelmek ve imtihan olmak için herhangi “bir bedel/ücret” ödememiştir; aksine sayısız nimetlerle donatılmış, kendisi için hazırlanmış dünyada pek çok imkânla baş başa bırakılmış ve ondan hiçbir ücret de talep edilmemiştir. Âyet-i kerimeler gayet açıktır.
“Gerçek şu ki, Biz insanı acı, sıkıntı ve imtihan [ile yüklü bir hayat]a gönderdik.” (Beled, 4)
Şurası açıktır ki, daha önce bu dünyada yaşayan insanlar da çok çetin imtihanlarla denenmiş, sarsılmış ama müttakîler zorluklara karşı direnç göstermişlerdir. Kur’an bu hususu şöyle haber vermektedir:
“[Ama] sizden önce gelip geçen [mü’min]ler gibi sıkıntı çekmeden cennete girebileceğinizi mi sanıyorsunuz? Onların başına öyle ezici sıkıntılar ve kımıldatmaz darlıklar geldi ki ve öylesine sarsıldılar ki mü’minlerle birlikte Elçi de “Allah'ın yardımı ne zaman gelecek?” diye feryat ediyordu. Gözünüzü açın, Allah'ın yardımı [daima] yakındır!” (Bakara, 2/214).
İnsanoğlunun bu dünyadaki bulunuş gayesi, zorluklar karşısındaki duruşunun nasıl olacağı, neler söyleyip yapacağı ve hangi kararları alacağının tespitine yöneliktir. Bu konudaki ayetlerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
“Allah, [kendi yolunda] üstün çaba gösterdiğinizi ve zorluklara karşı sabırlı olduğunuzu görmedikçe cennete girebileceğinizi mi sanıyorsunuz?” (Ali imran, 142)
“Mallarınızla ve canlarınızla mutlaka sınanacaksınız: Ve doğrusu, hem sizden önce vahiy verilenlerden hem de Allah'tan başka varlıklara ilahlık yakıştıranlardan birçok incitici söz işiteceksiniz. Ama eğer zorluklara sabırla katlanır ve O'na karşı sorumluluğunuzun bilincinde olursanız; bilin ki bu, azimle sarılınacak bir iştir.” (Ali imran, 186)
“Siz ey imana ermiş olanlar! Zorluklara sabırla katlanın ve birbirinizle sabırda yarışın, [doğru olanı yapmaya] her zaman hazır olun ve Allah'a karşı sorumluluk bilinci duyun ki mutluluğa erebilesiniz!” (Ali imran, 200)
“Gerçek şu ki, senden önce [de] peygamberler yalanlanmıştır; ama onlar, Bizden yardım gelinceye kadar bütün düzmece ithamlara ve kendilerine yapılan bütün eziyetlere sabırla katlandılar: Çünkü hiçbir güç Allah'ın vaatlerini[n sonucunu] değiştiremez. Ve o peygamberlerin tarihleri hakkında şu anda sen de bilgi sahibisin.”(En’am, 34)
“Ve Allah'la O'nun Elçisi'ne duyarlık ve bağlılık gösterin ve sakın birbirinizle çekişmeye girmeyin, yoksa yılgınlığa düşersiniz; cesaretiniz sönüverir. Ve zor durumlarda sabır gösterin: çünkü Allah, gerçekten, zorluğa göğüs gerenlerle beraberdir.” (Enfal, 46)
Güçlüklere göğüs germe gücünü veren Yüce Allah’tır. Ama şeytan, insana aksini tavsiye eder. ‘Pes et, ötenazi hakkını kullan ve kurtul bu acılardan. Nasıl olsa ölmeyecek misin?’ diye kışkırtır. Oysa mü’min, âyetin ne dediğine bakmak zorundadır.
“Öyleyse, [hakkı inkâr edenlerin söylediklerine karşı] sabır göster ve daima hatırla ki, sana güçlüklere göğüs germe gücünü veren yalnızca Allah'tır ve onlardan yana üzülme; hele onların o asılsız iddiaları seni hiç sıkmasın:” (Nahl, 127)
Azim ve kararlılık göstermekten imtina edenler her zaman işin kolayına kaçar ve kısa yoldan kurtulmayı dilerler. Çoğu zaman Allah’tan ümit keserler. Oysa Kur’an’ın tavsiyesi her bela ve musibete sabırla katlanmaktır. Ve insanoğlundan beklenen de asıl budur.
“Ey yavrucuğum! Namazında kararlılık göster, doğru ve yararlı olanı emret, kötü ve eğriden vazgeçir, başına gelebilecek her [belaya] sabırla katlan: bu, azim ve kararlılık gösterilmeye değer bir şeydir!” (Lokman 17)
Görüldüğü üzere Kur’an, insanlardan güçlü bir irade istemekte ve bunu yaparken de geçmiş peygamberlerin hayatlarından örnekler aktarmaktadır.
“[Ama sen, yine,] onların söyledikleri her şeye sabırla katlan ve güçlü bir iradeye sahip bulunan kulumuz Davud'u hatırla! O, her zaman Bize yönelirdi:” (Sad, 17)
“Öyleyse [ey inananlar!] kalpleri azim ve kararlılıkla doldurulmuş olan bütün Peygamberler gibi sıkıntılara karşı sabırlı olun ve onlara sabırla katlanın….” (Ahkaf, 35)
Aynı şekilde Eyyüb’ün (a.s.) da sıkıntılara karşı sabırlı olduğunu Kur’an şu şekilde haber vermekte, bunu övmekte ve bizlere örnek göstermektedir.
“…Gerçekten Biz o'nu sıkıntılara karşı sabırlı gördük: o, ne güzel bir kulumuzdu, daima Bize yönelirdi!” (Sad, 44)
Kur’an, ‘Özgürlüğüm kısıtlandı acılar çekiyorum’ diyerek ümitsizliğe kapılan, intiharı seçen ya da ötenazi hakkı isteyen kimseleri uyarmakta ve şu tavsiyelerde bulunmaktadır:
“Siz ey imana ermiş olanlar! Sarsılmaz bir sabır ve namaz ile yardım arayın: zira unutmayın, Allah zorluklara karşı sabredenlerle birliktedir.” (Bakara, 153)
“Sen, sıkıntılara karşı sabırlı ol, çünkü Allah'ın vaadi mutlaka gerçekleşecektir. Ve şu [hakikati inkâr ede]nler için hazırladıklarımızı sana ister [bu dünyada] gösterelim, ister [bunların gerçekleşmesinden önce] seni ölüme götürelim, [unutma ki, sonunda,] onlar Bize döndürüleceklerdir.” (Mü’min, 77)
“O halde sıkıntılara karşı sabırlı ol; çünkü Allah'ın vaadi mutlaka gerçekleşecektir, günahların için bağışlanma dile ve Rabbinin şanını sabah akşam yücelt.” (Mü’min 55)
“Bu nedenle, [sen ey iman eden], bütün sıkıntılara sabırla katlan” (Mearic, 5)
Ötenazi isteyen kişinin durumu “ilkelere” göre değil de “duygularına” göre karar verenin haline benzetilebilir. Hakikatin bilgisine değil de keyfi arzularına uyanlar, şeytanın ya da şeytanlaşmış insanların telkinlerine kulak verenler ötenazi gibi yanlış kararlar alabilir. Nitekim ötenazi hakkı istemek ya da bunu savunmak kanaatimizce böyledir. Konu ile ilgili şu ayetlere bakalım:
“Ne var ki, zulüm işlemeye şartlanmış olanlar bir [hakikat] bilgisine dayanmadan kendi arzu ve heveslerinin peşinde giderler. Allah'ın [bu şekilde] saptırdıklarını kim doğru yola sevk edebilir ve [bu işte] kim onlara yardım edebilir? “(Rum, 29)
”Öyleyse Rabbinin hükmünü sabırla bekle ve onlardan hiçbir günahkâra veya nanköre uyma!” (İnsan, 24)
Öte yandan unutulmamalıdır ki gerçek erdem sahiplerinin bir özelliği de felaket, zorluk ve sıkıntı anında sabretmektir. Başa gelen sıkıntının ne zaman sona ereceğini sadece Yüce Allah bilir. İnsanlardan beklenen sabırla bu zorluğu aşma iradesi gösterip göstermeyecekleridir.
“…[Gerçek erdem sahipleri] söz verdiklerinde sözlerini tutan, felaket, zorluk ve sıkıntı anlarında sabredenlerdir: İşte onlardır sadakatlerini gösterenler ve işte onlardır Allah'a karşı sorumluluklarının bilincinde olanlar.” (Bakara 177)
“Onlar ki, ne zaman Allah'tan söz edilse kalpleri saygı ve sakınmayla titrer; (onlar ki) başlarına gelen her türlü darlığa, sıkıntıya göğüs gererler; salâtta devamlı ve duyarlıdırlar ve kendilerine verdiğimiz rızıktan başkalarına da harcarlar.” (Hac 35)
Sonuç olarak, Kur’an’ın ortaya koyduğu ilkelere göre ötenazi istemek ya da böyle bir hakkın var olabileceğini savunmak hiçbir şekilde mümkün değildir. Bu konuda kanaat belirtenler Yüce Allah’ın Kur’an’da ne söylediğine bütüncül gözle bakmak zorundadır. Aksi halde kişi kendisine verilen yaşam hakkını “özgürlük” adı altında sonlandırmayı seçerse, bunu yapan kimse ile buna imkân sağlayanlar ahirette büyük vebalden asla kurtulamazlar. (01.04.2010)